Астана. 6 мамыр. ҚазТАГ-Қазақстанға деген агрессивті көзқарастағы ресейлік саясаткерлер осылайша олардың ұмытылмауына назар аударады, деп есептейді Ресей Сыртқы істер министрі Сергей Лавров.
"Саясаткерлер өз мансаптарын әртүрлі жолдармен құруда. Кейбір сенсацияларды іздейтін саясаткерлер бар. Саясаткерлердің пікірінше, егер олар өте қарама-қайшылықты болып көрінетін сұрақтарды өткір қойса, жұмсақ айтсам, олар ұмытып кетпеуі үшін назар аударады. Сіздер білесіздер:" жақсы да, жаман да маңызды емес, бастысы – сіз туралы газеттерде жазуыңыз керек"-мүмкін осыған байланысты", - деді Лавров"Хабар" телеарнасының эфирінде.
Алайда, РФ СІМ басшысы атап өткендей, "Ресей Федерациясының Қазақстанға қатысты саясатын айқындайтын тұлғалардан ешқандай мәлімдеме, екі елдің өз одақтастығын қалай дамытатыны туралы уағдаластықтардың кез келгеніне қандай да бір түрде күмән келтіретін осы тұлғалардан ешқандай мәлімдеме" ешқашан естілмеді және естілмейді".
"Бұл келісімдер біз бір-біріміздің егемендігімізді, аумақтық тұтастығымызды, саяси тәуелсіздігімізді толық құрметтейміз. Біз мемлекет басшыларымен келісілген және қол қойылған, парламенттер мақұлдаған және Заң болып табылатын, халықаралық құқықтың бөлігі болып табылатын құжаттар негізінде одақтастық қатынастарды дамытамыз", - деп түсіндірді Ресей сыртқы саясат ведомствосының басшысы.
Оның пікірінше,"саясаткерлердің, кейбір парламентшілердің мұндай күмәнді, арандатушылық мәлімдемелері демократиялық өмірдің сөзсіз бөлігі".
"Ең бастысы, біздің халықтарымыздың арасындағы қалыпты қарым-қатынасты нығайтпайтын, пікірталас клубтарымен шектелетін осындай мәлімдемелер болуы керек. Ешқашан, мен сендіремін, ешқашан біздің қарым-қатынасымыздың халықаралық - құқықтық негізін бұзатын мұндай мәлімдемелер тіпті нақты саясатқа ұқсамайды", - деп сендірді Лавров.
Естеріңізге сала кетейік, 2020 жылдың 10 желтоқсанында "Единая Россия" партиясынан Мемлекеттік Думаның депутаты Вячеслав Никонов мемлекеттік Ресей телеарнасының эфирінде "Қазақстан Жоқ, Солтүстік Қазақстан мүлде қоныстанған жоқ"деп мәлімдеді.
"Олар өмір сүрді, бірақ әлдеқайда оңтүстікте. Шын мәнінде, Қазақстан аумағы – Ресей мен Кеңес Одағының үлкен сыйы", - деді Никонов федералды теледидар эфирінде.
12 желтоқсанда Қазақстан Сыртқы істер министрлігі Ресей дипломатына Мемлекеттік Дума депутатының өтінішіне байланысты нота берді. Кейін Никонов "Қазақ КСР шекарасын анықтау кезінде Қазақстанның мүдделері толық көлемде сақталғанын" мәлімдеді, сондай-ақ "бауырлас Қазақстан халқына деген ең жылы сезімдерін"білдірді. Қазақстан Парламенті Сенатының Халықаралық қатынастар, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің төрағасы Мұхтар Құл-Мұхаммед Никоновтың мәлімдемесіне түсініктеме бере отырып, Мемлекеттік Дума депутатының сөздері "саяси жауапсыздық және қорлау"екенін атап өтті.
Сондай – ақ, Мәскеуде Қазақстан елшілігінің қоршауында "Солтүстік Қазақстан-Орыс жері"баннері орналастырылғаны белгілі болды. Оқиға 11 желтоқсанда, Ресей Федерациясы Мемлекеттік Думасының Білім және ғылым комитетінің төрағасы және "үлкен ойын" бағдарламасының жүргізушісі Вячеслав Никонов Ресейдің Қазақстанға аумақ бергені туралы мәлімдегеннен кейін болды. Ұсталған азамат кейінірек Қазақстан Елшілігі ғимаратының алдында босатылды.
Кейінірек Думаның ТМД істері, еуразиялық интеграция және отандастармен байланыс жөніндегі комитеті төрағасының бірінші орынбасары Виктор Водолацкий Ресей Мемлекеттік Думасының атынан Ресей Қазақстанның егемендігін толық мойындайтынын мәлімдеді. Оның айтуынша, екі ел әртүрлі салаларда берік достық және серіктестік қарым-қатынас орнатқан, сондықтан ол Мемлекеттік Думаның депутаты Вячеслав Никоновтың мәлімдемесімен болған оқиға шешіледі деп үміттенеді.
Мәжіліс депутаты Бақытбек Смағұл да Никоновтың Сөзіне құлақ асып, Ресейдің үлкен екенін және оған жаңа жерлер қажет емес екенін атап өтті.
13 желтоқсанда Алматыдағы Ресей консулдығының алдына "Солтүстік Қазақстан ‒ бұл қазақ жері" плакаты ілінгені белгілі болды. Сонымен бірге полиция плакатты іліп қойғандарды ұстады деген хабарлар пайда болды.
14 желтоқсанда тағы бір единоросс – Мемлекеттік Думаның депутаты Евгений Федоров Никоновтың сөзіне түсінік бере отырып, Ресей Қазақстаннан аумақты беруді талап етуі керек деп мәлімдеген бейненің үзіндісі пайда болды. Федоров депутаттық мандат алғанға дейін Ресей Президентінің Әкімшілігі жанындағы Қорғаныс кеңесінде жұмыс істеді, Атом энергиясы жөніндегі вице-министр қызметін атқарды, отставкадағы полковник болып табылады. Ресейлік БАҚ-тың хабарлауынша, ол бұған дейін Ресейді АҚШ отары деп атаған. Федоровтың өзі Қазақстанда штабтары бар "халық-азаттық қозғалысын" басқарады. Нұр-сұлтан полициясында Астанадағы "штабқа" апаратын сілтемені жалған деп атады, бірақ Қазақстанның Ұлттық қауіпсіздік комитетінің (ҰҚК) жауабынан ҚазТАГ агенттігі ресейлік ноқат сайты Қазақстандықтардың тұратын қалаларына бейімделіп жатқанын айтады.
Сол күні тарих ғылымдарының докторы, ресейлік профессор Виктор Козодой Никонов пен Федоровтың Қазақстанға аумақтық талаптары туралы айта отырып, олардың тарих мәселелеріндегі құзыреттілігіне күмән келтіріп, Қазақ хандығы "орыс мемлекетінен"15 жыл бұрын құрылғанын атап өтті.
Белгілі қазақстандық саясаттанушы Данияр Әшімбаев Никонов пен Федоровтың мәлімдемелеріне түсінік бере отырып, Ресейдің өзіне орынсыз мәлімдеме жасауға мүмкіндік беретін одақтастары көп емес екенін, ал атақты қазақстандық ақын Олжас Сүлейменов Қазақстанға қатысты аумақтық наразылықтар туралы айта отырып, қазақстандықтарға елдің солтүстік облыстарына көбірек көңіл бөлу керек деген пікір білдірді. Қоғам қайраткері Мұрат Әуезов ресейлік саясаткерлердің түрлі мәлімдемелеріне түсінік бере отырып, қазіргі геосаяси жағдай "Жаңа Ресей империясын"құруға неге мүмкіндік бермейтінін түсіндірді. Никонов пен Федоровтың мәлімдемесіне түсініктеме бере отырып, Мәжілісте Ресей тарапының ресми реакциясы мен бағалауы ешқашан болған емес деп атап өтті. Қоғам қайраткері Амантай қажы "единорос" мәлімдемесін неофашизм және неоколониализм деп атады. Сонымен бірге, белгілі қазақстандық саясаттанушы Виктор Ковтуновский біртұтас депутаттардың сөйлеген сөздеріне түсініктеме бере отырып, қазақстандықтардың "титулдық емес" шығу тегі туралы үндемеуі ресейлік саясаткерлердің ұстанымымен келісім ретінде қабылданатынын мәлімдеді.
Сондай-ақ, 14 желтоқсанда Нұр-Сұлтанда автокөлік иесі Ресей елшілігінің шлагбаумын ұрғаны белгілі болды.
15 желтоқсанда ҚазТАГ Қазақстанның Ресеймен шекаралас алты өңірінің бесеуі бюджеттен субвенциялар бойынша аутсайдерге түскенін хабарлады.
16 желтоқсанда Ресейдің либералды-демократиялық партиясынан (ЛДПР) Мемлекеттік Думаның депутаты Владимир Жириновский Никоновтың Қазақстанға деген аумақтық талаптарын қолдағаны белгілі болды. Сол күні Федоровтың жаңа сөздері пайда болды – атап айтқанда, ол Ресейге Қазақстан және Беларусь пен Украинаның аумағын беру керек деп мәлімдеді.
17 желтоқсанда Мемлекеттік Дума депутаттарының Қазақстанға жасаған шабуылына ҚазТАГ агенттігіне Ресей президентінің баспасөз хатшысы Дмитрий Песков түсініктеме берді.
18 Желтоқсанда сенатор Ақылбек Күрішбаев Қазақстанға қарсы шыққан Ресей Мемлекеттік Думасының депутаттарына кіруге тыйым салуға шақырды.
19 желтоқсанда "Московский комсомолец" (МК) Мемлекеттік Дума депутаттарының өтініштері және қазақстандықтардың реакциясы туралы аналитикалық материал жариялады. Басылым Никонов пен Федоровтың саяси маргиналдар емес, "Единая Россия" билеуші партиясының мүшелері екенін, бірақ олардың сөздері үшін кешірім сұрағаннан кейін Мәскеу Ресей президенті Владимир Путиннің қателігін іс жүзінде мойындайтынын айтады. Сондай-ақ, МК "қазақтардың алаңдаушылығын түсінуге болады" деп атап өтті, өйткені "Украинаның орнында әркім бола алады". Сонымен қатар Ресейде насихаттау материалдарының жариялануы басталды, онда Қазақстан халқының 74% - ы "Ресейшіл" деп болжанады, ұлтшылдар "агрессивті" деп аталады, сонымен қатар шындыққа сәйкес келмейтін бірқатар басқа мәлімдемелер қолданылады.
20 желтоқсанда ҚазТАГ белгілі ресейлік саясаткер, қоғам қайраткері және журналист Максим Шевченконың пікірін келтіріп, Ресейдің Астрахань және Орынбор облыстарында қазақтар байырғы этнос екенін, сондай – ақ "Ұлы дала-қазақтар, түріктер, көшпелі халықтар Отанының мекені"деп атап өтті.
22 желтоқсанда Федоровтың жаңа мәлімдемелері белгілі болды, ол, басқалармен қатар, Ресейде Қазақстан халқын Ресей халқы, қазақтарды орыс халқының бір бөлігі ретінде қарастыратынын, ал Қазақстанды "сепаратистік аумақ"деп атағанын мәлімдеді.
23 желтоқсанда Қазақстанның Сыртқы істер министрі Мұхтар Тілеуберді Ресей Мемлекеттік Думасы депутаттарының аумақтық талаптарын "Сұр биенің былшылы"деп атады.
2020 жылдың 2 қаңтарында ресейлік тарихшы Дмитрий Верхотуров Мемлекеттік Дума депутаттарының Қазақстанға қатысты аумақтық шағымдарына байланысты жағдайдың тарихи және саяси жағы бар деген пікір білдірді, сондай-ақ Ресейдің зеңбіректермен қазақтардан жерді қалай тартып алғаны туралы айтты.
5 қаңтарда президент Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің "тәуелсіздік бәрінен бұрын" атты мақаласында Түркістан облысының мысалында тарихи атауларды қайтару ісін бүкіл Қазақстан бойынша жалғастыруға болады деген пікір білдірді. Мемлекет басшысының мақаласынан кейін қандай қалалар атауын өзгерте алады, ҚазТАГ агенттігінің тиісті материалынан оқыңыз.
Сәуір айының басында Жириновский жаңа мәлімдеме жасады – оның пікірінше, қазіргі Қазақстан аумағында 300 жыл бұрын негізгі халық "жоңғар тайпалары"болған.
Лавров Ресей Федерациясының Қазақстанға агрессивті саясаткерлері туралы: олар өздерінің ұмытылмайтынына назар аударғысы келеді
